Artrose is wereldwijd de meest voorkomende chronische gewrichtsaandoening. Symptomen die het meest op de voorgrond staan zijn pijn, functieverlies en stijfheid. In het verdere verloop van het artikel gaan we in op de vraag wat de relatie is tussen voetballen en artrose.

Kraakbeenslijtage

Naarmate je ouder wordt neemt de kans op artrose toe omdat het herstelvermogen van het lichaam afneemt. Het is overigens niet geheel terecht dat ouderdom met artrose wordt geassocieerd. Alhoewel artrose met name bij ouderen voorkomt is het geen typische ouderdomskwaal. Er is pas sprake van artrose indien de kenmerkende symptomen aanwezig zijn. Er zijn genoeg mensen waarbij er kraakbeenslijtage is waargenomen, zonder dat ze er last van hebben.

Kraakbeen is een belangrijk onderdeel van het menselijk lichaam. Het gewrichtskraakbeen is vervormbaar en heeft een glad oppervlak. Het is erop gebouwd om snelle bewegingen in het gewricht toe te laten. Voldoende beweging helpt om het gewrichtskraakbeen in conditie te houden. Wanneer het kraakbeen te weinig belast wordt dan verzwakt het weefsel en verliest het zijn functie. Dit heeft als gevolg dat het gewrichtskraakbeen sneller zal slijten.

Wat is de invloed van bewegen op het kraakbeen?

Voldoende beweging draagt bij aan het versterken van de omringende spieren waardoor je meer controle over het gewricht krijgt en de druk in het gewricht niet al te grote vormen aanneemt. Dit kan uiteindelijk het slijtageproces vertragen en daarmee mogelijke artrose voorkomen worden.

Mits je jonger bent dan dertig jaar dan is het lichaam in staat om de schade aan het gewrichtskraakbeen in beperkte mate te herstellen, maar daar zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden. Hierbij kun je denken aan gedoseerd sporten en bewegen zonder piekbelasting, geen overgewicht en een gezond eetpatroon. Ook krachttraining kan hier een rol in spelen. Het is bewezen dat krachttraining voor iedere leeftijdsgroep een positieve invloed heeft op het gewrichtskraakbeen. Mensen met artrose hebben in het begin vaak al genoeg aan hun lichaamsgewicht.

De oefeningen mogen gerust enigszins gevoelig zijn, maar bij pijn dien je de oefening aan te passen of te staken. Het kraakbeen wordt dikker op de plaatsen waar de meeste druk op wordt uitgeoefend. Door de uitgeoefende druk wordt het voor het kraakbeen eenvoudiger om voedingsstoffen te absorberen, waardoor het kraakbeen sterker wordt en het slijtageproces vertraagd of uitgesteld wordt. We hebben het vooral over het remmen van de slijtage in plaats van herstellen, omdat je ongeveer na je dertigste levensjaar meer afbraak dan opbouw van kraakbeencellen hebt.

Risicofactoren

• Overbelasting (overmatig sporten of fysiek zwaar werk)
• Overgewicht
• Eerder opgelopen blessure (meniscusletsel of beenbreuk)
• Standsafwijkingen
• Instabiliteit
• Afname lokale stofwisseling
• Erfelijke aanleg
• Leeftijd
• Geslacht (vrouwen zijn hier gevoeliger voor)
• Bewegingsarmoede

Traumatisch letsel

Artrose kan diverse oorzaken hebben. Erfelijke aanleg kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat je op jonge leeftijd al artrose ontwikkelt. Ook ouderdom verhoogd de kans daarop en bovendien kunnen traumatische letsels zoals meniscus- of kruisbandletsel het artroseproces versnellen. Deze blessures doen zich vooral voor in contactsporten met veel draaimomenten zoals in hockey of voetbal. Kraakbeenslijtage begint normaliter op latere leeftijd, maar als gevolg van traumatisch letsel is het mogelijk dat al op jonge leeftijd het slijtageproces wordt ingezet.

Er is onderzocht wat het effect is van voetballen op de gewrichten. Tijdens het voetballen komen er vele krachten vrij en dienen de knieën tot wel driemaal het lichaamsgewicht op te vangen. Aangezien (professionele) hardlopers veelvuldig de knieën belasten is er onderzocht of deze groep een verhoogde kans heeft op artrose. Een regelmatig gebruikte auto gaat immers toch ook korter mee dan een auto die minder kilometers op de teller heeft?

Het menselijke lichaam kunnen we niet vergelijken met een auto. Sterker nog, door regelmatig het kniegewricht op gezonde wijze te belasten neemt de kwaliteit van het kraakbeen onder invloed van de druk en wrijving in het gewricht juist toe. Dit toont aan dat de voetbalsport geen verhoogde kans geeft op artrose en zelfs het vermogen heeft om het slijtageproces te remmen, tenzij je in het verleden een trauma hebt opgelopen.

Heupgewricht

Het heupgewricht heeft daarentegen meer moeite om de kwaliteit van het kraakbeen te behouden. Er is aangetoond dat professionele voetballers meer kans hebben op het ontwikkelen van artrose dan mensen die op een minder hoog niveau spelen. Wanneer je als recreant het aantal kilometers niet overdrijft en geen zwaar fysiek werk verricht dan is er geen reden om je zorgen te maken.

Mensen met artrose zijn ongeschikt voor dergelijke duurinspanningen omdat de schokbelasting op de gewrichten te groot is. Ze doen er goed aan om bijvoorbeeld te gaan zwemmen, fietsen, wandelen of onder begeleiding te fitnessen.

Hebben topsporters meer kans op slijtage?

Topsporters verleggen continu hun grenzen om te winnen. Ze zoeken graag de grenzen op van de fysieke mogelijkheden. Atleten die met sporten hun brood moeten verdienen vragen op fysiek gebied het uiterste van het lichaam. Dit betekent ook dat de gewrichten het zwaar te verduren krijgen. Wanneer topsporters over hun fysieke grenzen gaan dan kunnen ze er zelfs na hun sportcarrière daar hinder van ondervinden.

Volgens de huidige inzichten kan het oprekken van de fysieke grenzen schadelijk zijn voor de gewrichten en vergroot het de kans op artrose. Topsporters zullen hier eerder mee geconfronteerd worden dan recreanten omdat er een verschil is in de intensiteit van de trainingen, trainingsfrequentie en er grotere belangen in het spel zijn.

Referenties: