Je bent aan het voetballen en je merkt dat je hoofdpijn en duizelingen krijgt. Dit kan vele reden hebben maar misschien lijd je wel aan bloedarmoede. Voldoende ijzerinname en opname is van groot belang voor een goede prestatie. Vooral onder vrouwen, fanatieke voetballers en vegetariërs kan er nogal eens een te kort ontstaan aan het belangrijke mineraal. IJzerinname kan in deze gevallen uitkomst bieden.

Wat is de oorzaak van bloedarmoede bij sporters?

Dat ijzertekort niet alleen bij topvoetballers voorkomt blijkt wel uit onderzoek. Wetenschappelijke studies vonden met name bij vrouwenteams een tekort aan ijzer in het lichaam. De verminderde zuurstofcapaciteit van vrouwen ten opzichte van mannen wordt veroorzaakt door een lager gehalte aan hemoglobine. Hierdoor kunnen vrouwen in vergelijking met mannen moeilijker ijzer aan zich binden, wat een vrouw gevoeliger maakt voor bloedarmoede. Dit is te wijten aan de concentratie geslachtshormonen. Testosteron is namelijk een belangrijk hormoon voor de productie van hemoglobine. Daarnaast kunnen zij veel ijzer verliezen tijdens de menstruatie.

Ook verliest het lichaam hoeveelheden ijzer via transpiratievocht. Als gevolg van zware inspanningen kunnen kleine bloedingen in het maagdarm stelsel en de urinewegen ontstaan waardoor er ook via de urine en darmen bloedverlies en daarmee ijzerverlies optreedt. Bovendien verkort de schokbelasting in de landingsfase de levensduur van een rode bloedcel.

Zware lichamelijke inspanning zorgt voor destructie van de rode bloedcellen. De levensduur van rode bloedcellen van professionele atleten is korter dan die van de algemene populatie. Een studie heeft uitgewezen dat de levensduur van rode bloedcellen van professionele atleten op zeeniveau 74 dagen bedraagt tegenover 114 dagen van een ongetraind persoon. Maar er blijkt nog een oorzaak te zijn. Het hormoon hepcidine.

Intensieve inspanning zorgt voor ontstekingen in het lichaam. Deze kleine ontstekingen zijn in principe onschadelijk en zorgen er juist voor dat we ons aanpassen als gevolg van training en beter worden. Maar met het ontstaan van een ontsteking komt het hormoon hepcidine in grotere mate vrij. En dit hormoon zorgt voor lagere ijzerniveaus in het bloed. Voor een optimale ijzeropname is het beter om je ijzerinname voorafgaand aan een intensieve inspanning te organiseren zodat je geen last hebt van de remmende werking van hepcidine.

Het gevolg van ijzertekort

De samenstelling van bloed bestaat uit witte en rode bloedcellen, bloedplaatjes en plasma (vocht). De rode bloedcellen zijn belangrijk voor vervoer van onder meer zuurstof naar de organen en spieren. Een rode bloedcel bevat onder meer hemoglobine. Deze stof bestaat uit eiwit en een ijzerhoudende kleurstof en is een stof die zuurstof aan zich bindt en zorg draagt voor het transport van zuurstof naar de doorbloede structuren in het lichaam. IJzertekort zorgt dus voor een afname van zuurstof in onze lichaamscellen. Hierdoor kan er snel vermoeidheid optreden of duizeligheid ontstaan.

Behandeling

Een tekort aan ijzer komt bij voetballers geregeld voor. Dit komt niet altijd door een afname van het ijzergehalte, maar door een toename van het plasmavolume (vocht) in het bloed als gevolg van aerobe training (duurtraining). Het absolute ijzergehalte is in dit geval niet verlaagd. In feite mag je nu niet spreken over een ijzertekort. Deze vorm van relatief ijzertekort wordt aangeduid met de term ‘sportersanemie’. Je sportprestaties zullen er niet onder lijden en suppletie heeft amper effect.

Bij een kleine groep voetballers is er echter ook een absoluut tekort aan ijzer gevonden. De belangrijkste oorzaak is doorgaans een te geringe opname van ijzer via de voeding. Bloedarmoede wordt het best behandeld door preventief het ontstaan van een tekort aan te pakken door middel van uitgebalanceerde voeding of met ijzersupplementen. Zelfmedicatie brengt het risico met zich mee van intolerantie, overdosering en interactie met de opname van andere essentiële voedingsstoffen. Overleg eventueel eerst met je arts.