Een gescheurde meniscus is de meest voorkomende blessure aan het kniegewricht. Een acute sportblessure of slijtage door kwaliteitsverlies van de meniscus kan een oorzaak zijn. Tijdens je herstelperiode mag je niet meer intensief sporten en staat het herstel voorop. Een meniscusoperatie is niet altijd nodig, maar een revalidatie van enkele maanden wel.

De meniscus

De meniscus bestaat uit kraakbeen en bevindt zich tussen het onder- en bovenbeen. Aan weerszijden van de knie is er een meniscus aanwezig dat grofweg de vorm van een halve maan heeft. Onder belasting is meniscusweefsel vervormbaar. Dit heeft als voordeel dat het bovenbeen en het scheenbeen op elkaar aansluiten en er een goede drukverdeling in het kniegewricht ontstaat.

Daarnaast is het een uitstekende schokdemper en voorziet het kniegewricht van voedingsstoffen. Verder heeft het veerkrachtige materiaal als functie om de positie en daarmee de stand van het kniegewricht te registeren wat van belang is bij het stabiliseren van het kniegewricht. Naarmate je ouder wordt neemt de bloedvoorziening van de meniscus af. Bij een pasgeborene is de meniscus volledig doorbloedt.

Gescheurde meniscus

Een acuut gescheurde meniscus ontstaat meestal tijdens een krachtige draaibeweging waarbij de voet blijft staan. In het kniegewricht ontstaat er een wringmoment en komen er grote krachten op de menisci waardoor deze kunnen scheuren. Dit kan bijvoorbeeld door een ongelukkige beweging in het dagelijkse leven ontstaan, maar ook intensief sporten kan een aanleiding zijn. Een scheur in de binnenmeniscus (mediale meniscus) komt aanzienlijk vaker voor dan schade aan de buitenmeniscus (laterale meniscus). Typische symptomen zijn:

• Pijn
• Zwelling
• Bewegingsbeperking in de knie
• Slotklachten in het kniegewricht
• Klikkend gevoel

Er zijn enkele knietesten ontwikkeld om de kans op meniscusletsel te voorspellen. De knietesten zijn niet volledig betrouwbaar en geven uitsluitend een indruk van de toestand van het kniegewricht. Wanneer men aan de hand van de symptomen en knietesten meniscusletsel vermoed dan wordt er meestal ter bevestiging een MRI gemaakt of direct overgegaan op een kijkoperatie. Bij nader onderzoek komen er soms ook andere problemen aan het licht. Een gescheurde meniscus in combinatie met kruisbandletsel en/of kniebanden is niet ongewoon.

Gezien de functie van een meniscus is het begrijpelijk dat wanneer meniscusweefsel gedeeltelijk of volledig wordt verwijderd het aanleiding kan geven tot nadelige effecten. Hierdoor kan de druk niet meer goed over het gewricht verdeeld worden waardoor de kans op slijtage toeneemt. Onderzoek toont namelijk aan dat er een verband is tussen de kwaliteit van de meniscus en de mate van artrose aan de knie.

Meniscusletsel wordt als een risicofactor gezien om op latere leeftijd artrose te ontwikkelen. Daarom is een chirurg terughoudend over het verwijderen van meniscusweefsel en probeert hij het zoveel mogelijk te herstellen. Deze afweging wordt geregeld door een arts gemaakt aangezien vooral jonge sporters een verhoogde kans op acuut meniscusletsel hebben.

Hoelang duurt het herstel?

Een beschadigde meniscus hoeft niet per definitie geopereerd te worden. Bepaalde meniscusletsels hebben het vermogen om uit zichzelf te genezen. De lokalisatie van de scheur is daarbij wel belangrijk. De buitenzijde van de meniscus is goed doorbloed, wat een voorwaarde is voor mogelijk herstel. Het weefsel wat ervoor terugkomt is minder sterk dan normaal meniscusweefsel. Als je niet operatief behandeld wilt worden dan kun je in sommige gevallen aangepast sporten.

Als daarentegen de schade zich aan de binnenzijde bevindt is de kans op spontaan herstel aanzienlijk kleiner omdat de binnenzijde over een slechte bloedvoorziening beschikt. Afhankelijk van de lokalisatie van het letsel duurt het herstel ongeveer 2-6 weken. Omdat de buitenmeniscus een andere functie heeft dan de binnenmeniscus duurt het herstel langer. De buitenmeniscus wordt meer belast en heeft daarom meer tijd nodig voor herstel.

Kijkoperatie

Vroeger werd vrijwel altijd gekozen voor het gedeeltelijk verwijderen van meniscusweefsel. Met de hedendaagse operatietechnieken proberen ze tegenwoordig het weefsel zoveel mogelijk intact te laten en te herstellen. Tijdens de kijkoperatie (arthroscopie) bekijken ze met kleine camera’s je kniegewricht. Ze werken het vervolgens bij of knippen het gescheurde deel weg. De kijkoperatie betreft meestal een dagbehandeling. Onderstaand tref je een filmpje aan van een meniscusoperatie.

Na de operatie kan je knie gezwollen, pijnlijk en stijf aanvoelen. Door met een coldpack te koelen kun je de pijn draaglijker maken. Doe dit niet langer dan 15 minuten per keer. Ondanks de verschijnselen mag je vrijwel direct beginnen met buigen en strekken van de knie, maar de hechtingen en de wondjes kunnen de beweging de eerste dagen enigszins belemmeren. Afhankelijk van de ernst van het letsel wordt over het algemeen geadviseerd om na de operatie 3 tot 6 weken gebruik te maken van krukken.

Revalidatie

Het natuurlijk herstelproces is vaak niet voldoende. Je wilt je knie ook weer op je oorspronkelijke niveau kunnen gebruiken. Een revalidatie van enkele maanden is vervolgens niet ongebruikelijk. De revalidatie begint al de eerste dag na de operatie. De doelstelling van de revalidatie is om te vermijden dat het kniegewricht wordt blootgesteld aan overdreven krachten en ten tweede om op een verantwoorde wijze de functie van het kniegewricht en de spieren te herstellen.

Tijdens de revalidatie zal je dagelijks moeten oefenen. Het revalidatieprotocol is een samenstelling van oefeningen voor thuis en training onder begeleiding van een fysiotherapeut. Houd er rekening mee dat je de eerste 4-6 maanden inspanningen zoals hardlopen, diepe kniebuigingen en een draaiing van de knie moet vermijden. Dit kan namelijk het opgebouwde herstel teniet doen.

De eerste weken mag er niet teveel druk op de meniscus komen en zullen de oefeningen met name bestaan uit het fietsen en mobiliserende oefeningen ten behoeve van de beweeglijkheid. Gaandeweg de revalidatie worden de oefeningen uitdagender en zwaarder. Dit heeft als doel om de functie van het kniegewricht en de spieren te herstellen zodat de spieren de druk van het kniegewricht halen en daarmee beschermd worden tegen krachten die in het operatiegebied een nieuwe scheur kunnen veroorzaken.

De duur van de revalidatie is onder meer sterk afhankelijk van de ernst van het letsel en de lokalisatie daarvan. Een scheur in een niet of slecht doorbloed gebied herstelt trager. Gemiddeld genomen duurt de revalidatie ongeveer 3 tot 4 maanden. De revalidatie duurt langer indien je de wens hebt om op sportniveau terug te keren. Afhankelijk van het letsel kan dit ongeveer 6-9 negen maanden duren. Mocht de blessure zich enkel beperken tot de meniscus dan heb je voor 85% kans dat het kniegewricht ook in de toekomst goed zal blijven functioneren. Voor blessures waarbij ook andere structuren betrokken zijn is de uitkomst minder gunstig.

Referenties: