Hielpijn is een verzamelnaam voor klachten aan de onderkant of achterkant van de voet. Bekende vormen van hielklachten zijn hielspoor, achillespeesklachten, Haglund deformiteit en de ziekte ven Sever. Naar schatting heeft 10% van bevolking een episode van hielpijn gehad. Deze ongemakken komen het meest voor bij actieve mensen van middelbare leeftijd.

Welke groep is het meest vatbaar voor hielpijn?

Bewegen is gezond, want zonder voldoende beweging verslapt het lichaam en treedt er eerder veroudering op. Gezien dit feit is het des te opvallender dat juist de actieve groepen het meest vatbaar zijn voor hielklachten. Veelal gaat het bij deze actievelingen om overbelastingsklachten. Iedereen kent ze wel: mensen die denken dat een grassprietje harder gaat groeien als je eraan trekt.

Hielklachten komt veel voor in de leeftijdsgroep tussen de 8 en 13 jaar en bij ouderen. Maar de absolute koplopers zijn balletdansers en actievelingen van middelbare leeftijd. Op deze leeftijd vertraagd het herstelvermogen en neemt de elasticiteit van actieve structuren (pezen, spieren etc.) af, waardoor er eerder overbelasting kan ontstaan. Bovendien is vanwege de gewichtstoename de hiel van een zwangere vrouw kwetsbaar.

Wat is de oorzaak?

Er zijn tal van factoren die van invloed zijn op de ontstaanswijze van hielpijn. Biomechanische problematiek (verstoring van een beweging) is de meest voorkomende oorzaak. Daarnaast kunnen hielklachten neurologische van aard zijn, maar ook bijvoorbeeld artrose, ontstekingen en systeemziekten kunnen aanleiding geven.

Fasciitis plantaris

Deze aandoening doet zich voor wanneer de peesplaat onder de voet herhaaldelijk wordt blootgesteld aan overmatige spanning. De spanning ontstaat bij het afrollen van het hielbeen naar de voorvoet en zodra er forse krachten de voorvoet wordt uitgeoefend. Eenmaal deze blessure ontwikkelt zijn er op microniveau beschadigen in de pees waarneembaar.

Fasciitis plantaris wordt vooral gezien bij lange afstandswandelaar, hardlopers van middelbare leeftijd en mensen met overgewicht. Een bewegingsbeperking in het enkelgewricht of platvoeten zijn ook risicofactoren waar men rekening mee moet houden. Mocht je de klachten gelijktijdig aan beide voeten ervaren dan is de kans aanwezig dat er een systeemziekte of een reumatische aandoening aan ten grondslag ligt.

Hielspoor

Deze hardnekkige aandoening kan ook de oorzaak zijn van hielpijn. Bij overmatige spanning op de peesplaat onder de voet komen er ook vele krachten vrij op de aanhechtingsplaats deze pees. De pees hecht zich aan het hielbeen en als gevolg van overbelasting kan er in dat gebied botvorming ontstaan, wat een scherpe en stekende pijn kan veroorzaken.

Deze ongemakken komen met name voor bij hardlopers en mensen die met overgewicht kampen. Op een röntgenfoto is deze blessure vaak goed te zien, maar hielspoor is meestal niet de bron van het probleem. Het komt regelmatig voor dat het een reactie is op fasciitis plantaris.

Ziekte van Sever

Deze aandoening kenmerkt zich door een ontsteking van de groeiplaat in het hielbeen van kinderen. De pijn wordt met name tijdens belasting ervaren en wordt veroorzaakt langdurige belasting van de hiel. Logischerwijs hebben vooral actieve kinderen last van deze kwaal.

Bij kinderen tussen hun vijfde en elfde levensjaar is dit de meest voorkomende vorm van hielpijn. De klachten komen vooral bij aanvang van een nieuw sportseizoen tot uiting of bij het veranderen van sport. Kinderen die overproneren hebben een verhoogde kans op deze aandoening. Dat de pijn in beide hielbeenderen gelijkertijd aanwezig zijn is geen zeldzaamheid.

Haglund deformiteit

Op een rontgenfoto is een Haglund deformiteit te zien als een exostose (botuitsteeksel of benige uitwas) ter hoogte van de aanhechting van de achillespees. Deze overmatige botaangroei aan het hielbeen geeft vooral klachten tijdens het dragen van schoenen. De wrijving tussen je hiel en het schoeisel kan aanleiding geven tot klachten aan de achillespees en de slijmbeurs. Dit verschijnsel treedt vaak op aan het begin van de puberteit.

Een zere achillespees

De achillespees wordt gevormd door de uitlopers van de musculus soleus (korte kuitspier) en de gastrocnemius (lange kuitspier) en hecht zich aan het hielbeen. De pijn wordt normaliter veroorzaakt door kwaliteitverlies van het peesweefsel waardoor er eerder een microtrauma in het weefsel kan ontstaan.

De beschadiging op microniveau is zeer hinderlijk en is vooral tijdens de eerste stappen voelbaar. Dit komt omdat een pees over het algemeen slecht doorbloed is en het door activiteit even duurt voordat de doorbloeding de pijn dragelijk maakt. Gerichte oefentherapie door bijvoorbeeld een fysiotherapeut geeft hoop op een positieve uitkomst. Een achillespeesblessure herstelt trager dan een spierblessure.

Calcaneal bursitis

Dit is een Latijnse benaming voor een slijmbeursontsteking onder het hielbeen. Een slijmbeurs kun je vergelijken met een spons dat gevuld is met vocht. Het scheidt de pezen van de scherpe randen van het botweefsel. Bij deze vorm van hielpijn ervaar je meestal een diep zeurende pijn in je hiel. Vaak bemerk je ook dat de achillespees gaat opzwellen.

Referenties: