Een marsfractuur, ook wel vermoeidheidsbreuk genoemd, is een typische overbelastingsblessure die zich voordoet in een van de vijf middenvoetsbeenderen. Vooral hardlopers en lange afstand wandelaars zijn vatbaar voor deze blessure. In verhouding tot andere sportblessures komt deze aandoening zelden voor. Hoe kun je het laten behandelen en wat zijn de symptomen?

Wat is de oorzaak van een marsfractuur?

De naam van deze stressfractuur is van oudsher afkomstig uit de militaire sector en was onder rekruten een bekende aandoening als gevolg van het veelvuldig marcheren (Engelse benaming; march fracture). Meestal is de fractuur gelokaliseerd in de os metatarsale II en/of III. Deze lange middenvoetsbeenderen verbindt de enkel met de tenen.

De klachten doen zich met name voor bij sporters tussen de 18 en 30 jaar oud en veelal na intensieve lichamelijk inspanning. De klachten ontstaan doordat er tussen de sportmomenten te weinig hersteltijd is ingelast. Indien je naast het sporten een beroep uitoefent waarbij je geregeld staat, dan heb je een verhoogde kans op het ontwikkelen van deze aandoening.

Bovendien kunnen onderliggende factoren een marsfractuur veroorzaken. Bij sporters van middelbare leeftijd is het mogelijk dat osteoporose (botontkalking) of reumatoïde artritis de middenvoetsbeenderen minder belastbaar maakt. Andere mogelijke oorzaken zijn:

  • Plotselinge toename van de intensiteit, duur of frequentie van een training
  • Spreidvoeten
  • Neurologische klachten bij diabetici
  • Krachtverlies in de voet- en/of kuitspieren
  • Pijnsignalen negeren
  • Overpronatie
  • Training in heuvelachtig gebied

Symptomen

Bij het ontstaan van een marsfractuur klaagt men vaak over een pijnsensatie in de voorvoet tijdens het belasten. Doorgaans ontwikkelt de klacht zich geleidelijk. Sporten is uitgesloten en een normale voetafwikkeling is vrijwel onmogelijk. Lokaal is de voet rood, er treedt zwelling op en de voet voelt warm. Lokale drukpijn is altijd aanwezig en soms is asdruk ook pijnlijk. In het meest positieve scenario blijft het bij haarscheurtjes in het botweefsel. De ernst van de klacht is niet te vergelijken met een spontane botbreuk na een traumatisch moment.

Herstel

Een vermoeidheidsbreuk in de middenvoetsbeenderen is de meest voorkomende blessure in de voet. Bij het oplopen van deze blessure ga je pas merken hoe afhankelijk je van de voeten bent. Deze aandoening beperkt je niet alleen maar in je bewegingsvrijheid, maar omdat ook je lichaamsgewicht volledig op de voeten steunt is er niet veel nodig voor een terugval in het herstel. Het is geen zeldzaamheid dat een volledige terugkeer naar de sportactiviteiten wordt uitgesteld.

Een marsfractuur is voor een behandelaar vrij eenvoudig te diagnosticeren. Hier hoeft meestal geen röntgenfoto voor aan te pas komen, te meer omdat een ‘verse’ breuk op een röntgenfoto niet of amper waarneembaar is. Door zijn dunne fractuurlijnen is de stressfractuur pas na ongeveer 10-14 dagen op een röntgenfoto te zien. Het belangrijkste is om de voet na de diagnose direct de benodigde rust te geven zodat het natuurlijk herstelproces in gang kan worden gezet. Afhankelijk van de ernst van de marsfractuur dien je zes tot twaalf weken de belasting op de voet te reduceren.

Behandeling

In de acute fase helpt medicatie bij het bestrijden van de pijn. Na deze fase kun je daarnaast ook de voet van een bandage voorzien zodat de breuk enigszins wordt ontlast. Op het moment dat er geen symptomen meer aanwezig zijn mag je geleidelijk je sport hervatten. Daarnaast is het belangrijk om het verlies aan spierkracht die in de rustperiode is ontstaan terug te winnen door middel van specifieke spierversterkende oefeningen. Geef daarbij vooral aandacht aan je bovenbeen, kuit- en voetspieren.

Blessure in cijfers

Een marsfractuur komt bij recreatieve sporters maar zelden voor. Ongeveer 1% binnen deze groep loopt deze blessure op. Op professioneel niveau komt deze aandoening aanzienlijk vaker voor. Met een kans van 20% is dit een vrij hoog percentage als je dit afzet tegenover de niet-professionele sporters. Hieruit kun je concluderen dat de hoeveelheid belasting op de voeten een zwaarwegende factor is in de ontwikkeling van deze langdurige blessure.

Referenties:

Greg A J Robertson and Alexander M Wood Lower limb stress fractures in sport: Optimising their management and outcome World J Orthop. 2017 Mar 18; 8(3): 242–255. Published online 2017 Mar 18.


Michael Le1 and Robert Anderson Zone II and III fifth metatarsal fractures in athletes Curr Rev Musculoskelet Med. 2017 Mar; 10(1): 86–93. Published online 2017 Feb 20.

 

Julia Bowes and Richard Buckley Fifth metatarsal fractures and current treatment World J Orthop. 2016 Dec 18; 7(12): 793–800. Published online 2016 Dec 18.