Om goed te begrijpen wat voetbal van het menselijk lichaam vergt, zal je dit spel geregeld zelf gespeeld moeten hebben. De onvoorspelbaarheid en de vele tempowisselingen maakt het een zware sport. Vermoeidheid is soms iets ongrijpbaars en soms oogt het alsof een speler niet met volle overgave met zijn sport bezig is. Vermoeidheid zit niet alleen in de spieren, maar ook in het hoofd.

Wat veroorzaakt de vermoeidheid?

Binnen de wetenschap is er veel belangstelling voor de totstandkoming van vermoeidheid in de voetbalsport. Deze belangstelling wordt niet alleen maar gevoed doordat het een zeer populaire sport is, maar ook door de vele fysieke eisen die deze tak van sport telt. De vele vaardigheden die van een voetballer gevraagd wordt maakt het onderzoek naar vermoeidheid binnen de voetbalsport interessant, maar ook complex.

Koppen, draaien, slidings, duelleren, schieten. Het kost allemaal veel energie, wat niet onderschat mag worden. Weersomstandigheden kunnen deze acties verder verzwaren en bemoeilijken. Wat nog het meeste energie van een voetballer vergt zijn de vele tempowisselingen en de diversiteit aan looprichtingen. Om deze redenen vertoont de voetbalsport veel tekenen van een intervalsport.

De spieren kunnen vermoeid raken doordat een of meer processen die bij een spiersamentrekking een belangrijke rol spelen niet meer optimaal functioneren. Als voorbeeld nemen we een mentaal vermoeide voetballer. Zijn vermoeidheid kan een negatieve uitwerking hebben op de aansturing van de spieren vanuit het centrale zenuwstelsel, waardoor zijn voetbalprestaties kunnen afnemen. Het onvermogen van de spiervezels kan bijvoorbeeld ook het gevolg zijn van:

• De motorische zenuwvezels (impulsen naar de spiervezels)
• De neuromusculaire verbinding (overdracht van impulsen van de motorische zenuwvezel op de spiervezels)
• Het contractiemechanisme (het vermogen van de spier zelf, om samen te trekken en kracht te ontwikkelen)
• Het centrale zenuwstelsel (het voortgeleiden van impulsen vanuit de hersenen en ruggenmerg naar de spieren)

En melkzuur dan?

De tijd waarin we spiervermoeidheid toeschreven aan een ophoping van melkzuur hebben we inmiddels achter ons gelaten. Hoewel die suggestie in het inmiddels klassiek geworden onderzoek van Hill wel gewekt werd, is er bijvoorbeeld nooit aangetoond dat er inderdaad ophoping van melkzuur plaatsvond in de spier. De processen verzuring en spiervermoeidheid lopen wel parallel aan elkaar, maar houden veel minder verband dan eerder werd aangenomen.

Wil je meer weten over conditietraining voor amateurvoetballers en hoe je de vermoeidheid kunt beïnvloeden? Kijk dan eens naar ons e-book.  

Voetballers of atleten?

Door de veelzijdigheid zijn er maar weinig sporten die overeenkomen met het fysieke profiel van een voetballer. Het is een combinatie van fysieke en motorische vaardigheden die uiteindelijk doorslaggevend is. Als je het voetbal vergelijkt met voor de eeuwwisseling dan kun je stellen dat voetballers tegenwoordig meer atleten zijn dan voetballers. Vroeger was dat andersom. Fysieke vaardigheden tellen hedendaags steeds zwaarder mee, wat soms ten koste gaat van techniektraining.

Op professioneel niveau zijn er genoeg spelers die nog moeite hebben met bepaalde technische basisvaardigheden. Niet voor niets roepen trainers dat het spel er hedendaags minder verzorgt uitziet. Daarentegen dient ook te worden aangetekend dat technische vaardigheden beter tot zijn recht komt bij een goede conditie. Om een complete voetballer te worden heb je ze beide nodig.

Vermoeidheidsverschijnselen

Alle inspanningen binnen de training zijn er uiteindelijk op gericht om een wedstrijd winnend af te sluiten. Op fysiek vlak wordt er tegenwoordig veel van een profvoetballer gevraagd. De toegenomen snelheid en intensiteit in het voetbal eist dan ook zijn tol. In het profvoetbal duren spelonderbrekingen langer dan voorheen. Dit betekent dat spelers tijdens de wedstrijd langer de tijd nodig hebben om van hun intensieve inspanningen te herstellen. Hiermee is ook de effectieve speeltijd afgenomen.

Er zijn een aantal specifieke momenten waarop een voetballer in aanraking komt met vermoeidheid. Het eerste moment ontstaat na een aantal hoogintensieve acties zoals een sprint. Het tweede moment treedt op bij aanvang van de tweede helft. Het laatste moment begint in het laatste kwartier van de wedstrijd. Hierin ontstaan bovendien ook de meeste blessures. De vermoeidheidsverschijnselen kunnen indirect het gevolg zijn van een gebrek aan zuurstof in de spieren wat onder meer fysiologisch gezien veroorzaakt wordt door een tekort aan haarvaten in de spiervezels (gevolg is verminderde bloedtoevoer naar de spieren), uitputting van de energievoorraad, dehydratie en tal van andere processen.

Ook geestelijke vermoeidheid speelt een rol van betekenis. Naarmate de vermoeidheid toeneemt, neemt de prikkeloverdracht van het centrale zenuwstelsel naar de spieren af. De theorie dat spiervermoeidheid grotendeels toe te schrijven is aan verzuring (lactaatophoping) is inmiddels achterhaald. Spieren hebben ongeveer 48 uur de tijd nodig om weer volledig hersteld aan een volgende wedstrijd te beginnen. Ook tonen studies aan dat een goed voedingspatroon voetbalblessures kan voorkomen.

E-book

Wil je jouw kennis op het gebied van voetbalconditie een impuls geven en leren hoe je systematisch de sportprestaties op het veld kunt verbeteren? We bieden een compleet praktisch plan aan dat toepasbaar is op jeugdelftallen en de senioren. Het wetenschappelijke onderbouwde e-book is geschikt voor zowel trainers als spelers binnen het amateurvoetbal en is geschreven naar de nieuwste inzichten en ontwikkelingen.

Referenties: