Voetbal is een van de populairste sporten ter wereld. Door de hoge eisen die het spel aan het lichaam stelt is het een inspanning met een groot risico op blessures. Voetbalblessures ontstaan niet altijd door toedoen van de tegenstander. De meeste voetbalblessures ontstaan bij het wenden en keren zonder contact te hebben met de tegenstander.

Voetbalblessures in cijfers

Voetbal is wereldwijd gezien de meest beoefende sport en Nederland is hier geen uitzondering op. Gezien de populariteit van deze sport is het niet verrassend dat de meeste blessures in Nederland een voetbalblessure betreft. Jaarlijks worden ruim één miljoen voetballers door een blessure getroffen, waarvan ongeveer de helft een medische behandeling behoeft. De overige ongemakken bestaan uit lichte kneuzingen of schaafwonden.

Het aandeel blessures door veldvoetbal dat op de Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) behandeld wordt, vormt met 49.000 blessures bijna een derde van alle op de SEH-afdeling behandelde sportblessures. In vergelijking met andere sporten worden veldvoetballers op de Spoedeisende Hulpafdeling viermaal zoveel gezien, maar daarentegen minder frequent dan zaalvoetballers. Hieruit kun je concluderen dat zaalvoetbal relatief gezien meer kans geeft op ernstig letsel en met name aan de enkels.

Welke lichaamsdelen zijn het meest kwetsbaar?

Voetbal is een sport dat veel van het lichaam vergt: springen, sprinten, afremmen, richtingsveranderingen, korte draaibewegingen en uiteraard het trappen van de bal. De hoge intensiteit brengt ook gevaren met zich mee. Vooral de enkels en de hamstring zijn van een voetballer kwetsbaar. Hierin is het echter wel belangrijk om onderscheid te maken tussen het amateurvoetbal en de professionals.

Over het algemeen genomen tref je op professioneel niveau vooral spierblessures aan en op amateurniveau zijn het veelal de gewrichten die de speler parten speelt. Bij de amateurs zie je de meeste enkelblessures, gevolgd door knieletsels en spierblessures. Op hoger niveau verschuift het blessurerisico meer naar de spieren, waarvan de hamstring het meest kwetsbaar is met in zijn kielzog de liesstreek.

Waarom er op hoger niveau meer spierblessures ontstaan heeft te maken met het feit dat er een verband is tussen de hoeveelheid belasting en de kans op een spierscheuring. Aangezien op professioneel niveau de intensiteit hoger ligt en er vaker getraind wordt zijn ze logischerwijs vatbaarder voor spierblessures dan amateurs. Het terugdringen van het aantal blessures kan enkel succesvol zijn als de risicofactoren in kaart zijn gebracht. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen intrinsieke en extrinsieke risicofactoren.

Risicofactoren

Indien je graag aan veldvoetbal wilt deelnemen en blessuregevoelig bent, dan is het niet onverstandig om als keeper je opwachting te maken. Keepers hebben namelijk van alle posities in het veld de minste kans op blessures. Het meeste risico op voetbalblessures heb je als middenvelder, kort gevolgd door verdedigers. Ook leeftijd speelt hier een rol in. Voetbalspelers die ouder zijn dan dertig raken vaker geblesseerd dan hun jongere teamgenoten.

Naarmate je ouder wordt neemt de doorbloeding in de weefsels af en daarmee ook het herstelvermogen. Overbelastingsklachten zullen zich hierdoor eerder presenteren. Bovendien zijn ouderen minder goed getraind en vergeten weleens dat het lichaam niet altijd zo jong is als de geest. Ter nuancering is het echter wel belangrijk om onderscheid te maken tussen tussen intrinsieke (persoon gerelateerd) en extrinsieke (omgeving gerelateerd) risicofactoren.

Intrinsieke risicofactoren

• Onvoldoende lenigheid
• Eerdere spierblessure
• Gebrekkige looptechniek
• Spierkrachtverlies
• Onvoldoende uithoudingsvermogen

Belangrijkste extrinsieke risicofactoren

• Mentale voorbereiding
• Fysieke voorbereiding
• Tijdsverdeling: meer kans op blessures aan het begin en het einde van het seizoen
• Veldconditie
• Type voetbalschoen
• De coach: naarmate het niveau toeneemt speelt deze risicofactor een grotere rol

Preventieve maatregelen

Diverse studies laten weten dat met name voor een voetballer de beweeglijkheid in het heupgewricht en de spierkracht in zowel de hamstrings als de quadriceps een belangrijk aandachtspunt is. Enerzijds om blessures te voorkomen, anderzijds om de prestaties te optimaliseren.

Eerder hebben we al aangegeven dat onder voetballers vooral de enkels en de hamstring blessuregevoelig zijn. Om de kans op een hamstringblessure te laten slinken zijn de zogenaamde uitvalspassen en de ‘Nordic curl’ zeer effectieve oefeningen. De enkels hebben daarentegen vooral baat bij coördinatie oefeningen. Dit bereik je door het uitoefenen van dynamische balansoefeningen. Vooral vrouwen zullen hier alert op moeten zijn aangezien ze bijna tweemaal zoveel kans op een enkelblessure hebben dan mannelijke voetballers.

Trainingsintensiteit

Bovendien is het belangrijk dat de perceptie van de trainingsintensiteit bij zowel de trainer als de speler overeenkomen. Onderzoek toont namelijk aan dat het regelmatig voorkomt dat voetballers harder trainen dan wat de trainer zich had voorgesteld. Spelers kunnen hierdoor overtraind raken en overbelastingsklachten zullen zich eerder openbaren. Voor een coach is het belangrijk om een goede inschatting te maken van de belastbaarheid van de spelers op individueel niveau.

Vooral op amateurniveau loopt de fysieke gesteldheid tussen spelers onderling nogal uiteen. Overbelasting kan niet geheel in de schoenen worden geschoven van de trainer. Spelers hebben hier ook een eigen verantwoordelijkheid in. Ze dienen hun lichaamssignalen leren te herkennen en daar naar te handelen en dat bespreekbaar te maken bij de trainer.

Kunstgras

De laatste jaren is er namelijk een trend ingezet om het natuurlijke gras in te ruilen voor kunstgras. Dit wordt vaak toegepast als het gewone gras niet genoeg gedijt. Bovendien is kunstgras onderhoudsvriendelijker. Of voetballers hier ook voordeel bij hebben is nog maar de vraag.

Op kunstgras lijken zich echter meer laterale enkelverzwikkingen voor te doen. Hoe kan dit? Mogelijk is een deel van de perceptie gebaseerd op ervaringen met het hardere en stroevere eerste en tweede generatie kunstgras. Daarentegen komen er op natuurlijk gras juist meer knieblessures voor.

E-book

Wil je graag meer weten over blessurepreventie en leren hoe je systematisch de sportprestaties op het veld kunt verbeteren? We bieden een compleet praktisch plan aan dat naar de nieuwste inzichten en ontwikkelingen is geschreven.

INKIJKEXEMPLAAR

Referenties: