Het kopen van nieuwe voetbalschoenen kan een tijdrovende uitdaging zijn. Het grote aanbod maakt de keuze niet eenvoudig. Je komt soms ogen en voeten tekort om uiteindelijk de voetbalschoen te kiezen die het beste bij je wensen aansluit. Welke kicksen voor een speler het meest geschikt is hangt grotendeels af van het voettype en de ondergrond waarop er gespeeld wordt.

Aandachtspunten voor het kopen van voetbalschoenen

Als we de grote sportmerken mogen geloven bezitten hun voetbalschoenen enkele bijzondere eigenschappen. Je kunt er sneller mee rennen, harder schieten, meer balcontrole en meer effect aan de bal geven. Laat je niet teveel door deze beloftes leiden. Schoenen maken geen betere speler van je, maar kunnen je wel helpen. Onderstaand zetten we uiteen waar je bij aankoop op moet letten.

• Voor een goede balcontrole mogen de kicksen niet knellen en dient het zowel in de lengte als in de breedte goed bij de hak aan te sluiten. Aan de voorzijde heb je een halve tot 1 cm speling nodig.
• Koop schoenen niet op de groei. Dit verhoogt de kans op blessures en vermindert de prestaties.
• Test de schoenen bij voorkeur in de middag met sportsokken, want dan houden je voeten meer vocht vast dan in de ochtend. Je voeten zetten namelijk ook tijdens een voetbalwedstrijd meer uit.
• Bij aanschaf mogen de schoenen enigszins wat strakker zitten omdat je het naar verloop van tijd naar je voet gaat vormen. Dit geldt vooral voor de leren variant en in mindere mate voor kunstleer.
• Bij een afwijkende voetvorm kun je voor het comfort en een goede drukverdeling een inlegzool overwegen.
• Test verschillende soorten materialen zoals leer en synthetisch bovenwerk.
• Vrouwen met een brede voet doen er goed aan om een mannenmodel te overwegen.
• Test de schoenen ook uit door er op te lopen en te springen. Hiermee ervaar je of de druk over je voet goed verdeeld wordt. Een goede drukverdeling verkleint de kans op ongemakken zoals blaren.

Welke noppenzool moet ik kiezen?

De ondergrond waar je op speelt is in hoge mate bepalend voor de schoenenkeuze. Dit hoeft echter niet te betekenen dat je verschillende voetbalschoenen hoeft te kopen. Er zijn namelijk ook kicksen met afschroefbare noppen, zodat je de noppen gemakkelijk op de ondergrond kan afstemmen. Echter, voor kunstgras is het beter om een aparte schoen te hebben omdat het noppenprofiel aan deze ondergrond aangepast moet worden.

Harde ondergrond
Schoenen met een Firm Ground (FG) noppenzool zijn sinds de opmars van kunstgras zeer populair. Deze noppenzool kan ook gebruikt worden op droge natuurlijke grasvelden.

Zachte ondergrond
Kies voor schoenen met langere noppen als je op een zachte ondergrond speelt. Met lange noppen heb je meer grip waardoor de kans op uitglijden afneemt. Deze keus is vooral van toepassing op velden die regelmatig onderhevig zijn aan regenbuien.

Harde of zachte ondergronden
Een voetbalschoen dat geschikt is voor de nieuwste kunstgrasvelden heeft een zogenaamde Traxion zool. Dit bevordert zowel je wendbaarheid als de grip. Een traxion zool herken je aan de brede langwerpige noppen aan de voor- en achterkant van de schoen.

Kunstgras
Deze zool wordt gekenmerkt door korte smalle noppen die dicht op elkaar staan en is uitsluitend geschikt voor kunstgrasvelden. Hiermee kun je het contact met de ondergrond goed behouden en de kans op uitglijden minimaliseren. Echter, in het kader van de prestaties en de grip kun je bij een nat kunstgrasveld beter een FG of een Traxion zool kiezen.

Wat is beter: leren of synthetisch bovenwerk?

Het bovenwerk van een voetbalschoen, ook wel een ‘upper’ genoemd, wordt van verschillende materialen gemaakt. Een goede kwaliteit kangoeroeleer heeft als voordeel dat het naar verloop van tijd naar je voet gaat vormen en bovendien is het duurzaam. Daarentegen zijn ze enigszins zwaarder dan synthetische kicksen en vergt het meer onderhoud. Aan kangoeroeleer hangt vaak een duurder prijskaartje, maar met goedkopere leersoorten zoals geiten- of kalfsleer kun je vaak hetzelfde gevoel verkrijgen.

Ook synthetische schoenen hebben verschillende prijsklassen. Wie er niet teveel aan wil uitgeven kiest voor een goedkope synthetische bovenwerk. Deze upper is onderhoudsvriendelijk, maar door zijn stugge structuur volgt het de beweging van de voet minder soepel dan een duurdere synthetische voetbalschoen. Bovendien is deze laatstgenoemde upper vochtwerend, slijtvast en bestaat het uit ademend materiaal.

Zowel een leren als synthetische bovenwerk hebben beide voor- en nadelen. Persoonlijk heb ik niet een voorkeur voor een bepaald materiaalsoort. Met leer ervaart men over het algemeen meer balgevoel doordat het leer zich naar de voet gaat vormen, maar synthetische schoenen vergen minder onderhoud en kunnen beter omgaan met natte velden.

Wat zijn de voordelen en nadelen van tractie?

In een wedstrijd ben je talloze keren aan het draaien en van tempo aan het wisselen. Dit vereist een optimale grip. Om het contact met de ondergrond te behouden en uitglijden te voorkomen is een optimale tractie tussen de schoen en het speelveld van groot belang. De tractie die ontstaat is een wisselwerking tussen de ondergrond en de voetbalschoen. Naast de keuze van de noppen en de afstelling daarvan, heeft ook de eigenschappen van het materiaal invloed op de tractie.

De hoeveelheid tractie heeft zowel effect op de sportprestaties als de veiligheid van een voetballer. Spelers moeten bij het veranderen van de looprichting en bij het aanpassen van de snelheid op hun voetbalschoenen kunnen vertrouwen. Veel tractie heeft echter ook een keerzijde. Een grotere tractie zorgt tegelijkertijd ook voor meer belasting op de gewrichten en beenderen.

Er zijn aanwijzingen dat dit mechanisme de kans op acute en chronische blessures vergroot. Het is daarom belangrijk dat de ondergrond-schoen wrijving binnen een bepaalde marge gehouden wordt. Door het kiezen van de juiste kicksen kun je overmatige tractie en uitglijden voorkomen.

Mannen versus vrouwen
Studies laten weten dat vrouwen minder waarde hechten aan de tractie en het schoengewicht dan mannen. Reden hiervoor is de speelstijl: vrouwenvoetbal is minder agressief en langzamer. Ondanks dat vrouwen er een minder agressieve speelstijl op nahouden zijn ze daarentegen meer vatbaar voor een voorste kruisbandblessures dan mannen.

Temperatuur
De temperatuur heeft ook invloed op de tractie. Uit onderzoek komt naar voren dat de hoeveelheid tractie op kunstgras toeneemt naarmate de buitentemperatuur stijgt. Een koude omgeving wordt in verband gebracht met een lager blessurerisico van de onderste ledematen. Dit is vooral in de wintermaanden te merken wanneer de hoeveelheid voorste kruisbandletsels daalt.

Welke noppen maakt een speler blessuregevoelig?

Zoals eerder aangeven is de traction zool ontworpen om de speler meer grip te bieden zodat de kans op uitglijden afneemt. Vergeleken met de ronde noppen hebben deze noppen een groter oppervlak en een andere vorm; vierkant, driehoekig of langwerpig. Men heeft onderzocht wat de invloed is van diverse noppenzolen op de onderste ledematen tijdens (explosieve) zijwaartse bewegingen. De onderzoekers kwamen tot de volgende conclusies:

• Ronde noppen beletten de natuurlijke beweging van de voet het minst.
• Een traxion zool belast de buitenzijde van de voet meer dan andere noppenzolen.
• Met een traxion zool heb je een grotere kans op een stressfractuur van je buitenste middenvoetsbeen.

Voetfixatie

Het gebeurt regelmatig dat een voetbalspeler geblesseerd raakt zonder toedoen van een tegenstander. Een van de beruchtste zogenaamde ‘non-contact blessures’ is een verdraaiing van de knie. Dit ontstaat wanneer de voet tijdens het verandering van richting in de grond blijft staan. Overdreven voetfixatie kan tevens een enkelblessure veroorzaken. Daarentegen heb je met te weinig voetfixatie kans op uitglijders, wat ook aanleiding kan geven tot fysieke ongemakken.

Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat de meeste tractie/voetfixatie bij een traxion zool gemeten is op zowel harde als zachte ondergronden. Door zijn goede grip kan het in het knie- en enkelgewricht voor overmatige rotatie zorgen. Dit maakt met name het kniegewricht uiterst kwetsbaar. Een minderheid aan onderzoeken constateerde echter geen verschil in de hoeveelheid tractie tussen de diverse noppenzolen.

De verklaring waarom sommige onderzoeken geen significante verschillen rapporteerde ligt mogelijk in het feit dat juiste deze studies geen jongeren en/of vrouwen in hun onderzoek hadden opgenomen. En juist deze onderzoeksgroepen hebben tijdens zijwaartse bewegingen een ander kniemechanisme dan volwassen mannen. Gezien dit gegeven en andere fysieke verschillen tussen de seksen is het in het kader van blessurepreventie zinvol om voetbalschoenen te ontwikkelen dat gericht is op het fysiek van een vrouw.

Landingsmechanisme

Voetbalschoenen met een traction zool worden in verbrand gebracht met verhoogde krachten op de voorvoet. Dit kan tijdens het springen en de landingsfase uiteindelijk tot een stressfactuur van het buitenste middenvoetsbeentje leiden. Deze kicksen worden afgeraden in de revalidatie na een dergelijk stressfractuur.

Ongeacht de type schoenen en noppenzool, hebben vrouwen een ander landingsmechanisme en belasten de voeten en knieën tijdens het neerkomen anders dan mannen. Deze feiten suggereren het landingsmechanisme bepaald wordt door het geslacht, soort schoeisel en de wijze van neerkomen. Zodoende zullen spelers er veel baat bij hebben als er bij het ontwerp van een schoen rekening wordt gehouden met verschillende bewegingspatronen op basis van seksen.

Loopsnelheid

Veel voetbalspelers zijn in de veronderstelling dat je met een voetbalschoen die als een handschoen om hun voeten zit hogere snelheden kunt bereiken dan kicksen die de voet minder goed omsluiten. Dit is geen vreemde gedachte, maar onderzoek kan dit niet hard maken. Dit lijkt te betekenen dat omsluiting minder aan de snelheid bijdraagt dan de hoeveelheid tractie. Dit is opmerkelijk aangezien het merendeel van de spelers meer waarde hecht aan schoencomfort (mate van omsluiting) dan de mate van tractie.

Referenties: